Zaad winnen van 2 jarige planten

Als je groenten als bijvoorbeeld pastinaak, wortel, snij- of rode biet, boerenkool of spruitjes laat overwinteren in je tuin, dan gaan ze in hun 2e levensjaar bloeien en zaad vormen.

Dus: in het eerste jaar kun je de groenten eten. En in dat jaar kies je een paar planten (de mooiste!) uit die je laat staan, om het volgende jaar in bloei te laten komen. Ze worden dan bezocht door bijen en andere insecten die zorgen voor de bestuiving waardoor zich zaden vormen. In de zomer/najaar kun je de rijpe zaden in de zaaddozen oogsten en verder drogen.

De pastinaak overwintert als wortel, krijgt daarna nieuwe bladeren. Vanuit het midden van de bladeren komt daarna een flinke stengel tevoorschijn. Uit deze stengel komen in juni verschillende prachtige schermbloemen, die ook een keur aan insecten aantrekken. Zij zorgen voor de bestuiving van de bloemen, waardoor nieuwe kiemkrachtige zaden ontstaan. De rijpe zaden oogst je eind augustus.

De snijbiet gaat met wat bladeren de winter in, die je dan nog lekker kunt oogsten als het niet te hard vriest. In het voorjaar vormt de plant volop nieuw blad. Ook hier komt vanuit het midden een flinke steel omhoog, waaruit allemaal bloemen tevoorschijn komen. Deze bloemen worden door de wind bestoven. Aan de grote steel worden duizenden zaden gevormd die je in augustus oogst.

Hoe win je zaden?
De natuur zorgt voor de bestuiving van de bloemen. Dit is de minst arbeidsintensieve manier om zaden te winnen.
Als de zaden/zaadozen droog zijn (hard en bruin) oogst je ze op een droge, zonnige dag.  Houd voorzichtig een grote papieren zak of sloop onder  de zaden/ zaaddozen en laat ze erin vallen. Hang het sloop nog een tijdje binnen op, op een droge plek die goed geventileerd is, zodat ze echt helemaal droog worden.

In de herfst/winter haal je deze zaden uit zaaddozen of van de stelen. Dit heet het schonen van de zaden. Daarna doe je ze in de zakjes  voor jezelf en wellicht ook voor de zadenbibliotheek bij jou in de buurt.

Pastinaken en snijbiet verspreiden zich ook op een natuurlijke manier in je tuin als jij de zaden niet oogst.  Ze kiezen zelf hun plek voor het volgende jaar. Dat scheelt een hoop werk. Zaden die zo ontkiemen zullen goed gedijen en zijn niet zo vatbaar voor vraat en ziekte. Wel leidt dit natuurlijk tot een zekere chaos in je bedden. Want: rechte rijen bestaan niet in de Natuur. Af en toe help je een handje, want natuurlijk verwijder je een teveel aan planten.