Zaad winnen van 2 jarige planten

Als je groenten als bijvoorbeeld pastinaak, wortel, snij- of rode biet, boerenkool of spruitjes laat overwinteren in je tuin, dan gaan ze in hun 2e levensjaar bloeien en zaad vormen.

Dus: in het eerste jaar kun je de groenten eten. En in dat jaar kies je een paar planten (de mooiste!) uit die je laat staan om het volgende jaar in bloei te laten komen.

Op de Perma-tuin staan de rode boerenkolen nu al prachtig in bloei, ze worden bezocht door bijen en andere insecten die zorgen voor de bestuiving waardoor zich zaden kunnen vormen. In juli/augustus kunnen we de rijpe zaden in de zaaddozen oogsten en verder drogen.

De pastinaken zijn nu hun nieuwe bladeren aan het vormen, in de winter bleef alleen de wortel achter in de grond. Nu komen de bladeren waar straks uit het midden een flinke stengel tevoorschijn komt. Uit deze stengel komen in juni verschillende prachtige schermbloemen, die ook een keur aan insecten aantrekken. Zij zorgen voor de bestuiving van de bloemen, waardoor nieuwe kiemkrachtige zaden zullen ontstaan. De rijpe zaden oogsten we eind augustus.

De snijbiet gaat ook met weinig bladeren de winter in. Op dit moment vormen de achtergebleven planten volop nieuw blad. Ook hier zal vanuit het midden een flinke steel omhoog komen, waaruit allemaal bloemen tevoorschijn komen. Deze bloemen worden door de wind bestoven. Aan de grote steel worden duizenden zaden gevormd die we in augustus oogsten.

Hoe telen en winnen wij zaden
Op de Perma-tuin laten we tot nu de Natuur zorgen voor de bestuiving van de bloemen. Dit is de minst arbeidsintensieve manier om zaden te winnen.

We kiezen van pastinaak, snijbiet en kolen planten uit die we laten staan. Deze gaan bloeien en worden door insecten of de wind bestoven. Als de zaden droog zijn (hard en bruin) oogsten we deze en doen ze in een papieren of katoenen zak. Deze hangen we nog een tijdje binnen op, op een droge plek die goed geventileerd is.

Op een rustig moment zeven we deze zaden uit zaaddozen of van de stelen. Dit heet het schonen van de zaden. Daarna doen we ze in de zakjes  voor bijvoorbeeld de zadenbibliotheek.

Inmiddels heeft een deel van de zaden zich zelf al gezaaid. Pastinaken en snijbiet verspreiden zich ook op een natuurlijke manier weer door de tuin en kiezen zelf hun plek voor het volgende jaar. Dat scheelt een hoop werk. Wij gaan ervan uit dat zaden ontkiemen op plekken waar ze goed zullen gaan gedijen en niet zo vatbaar voor vraat en ziekte. Wel leidt dit natuurlijk tot een zekere chaos in de bedden. Want: rechte rijen bestaan niet in de Natuur. Af en toe helpen we een handje, want natuurlijk verwijderen we een teveel aan planten………………

Wil je meer leren over zaden telen en zaden winnen? Want bovenstaande is slechts een begin. Dan is “Zelf zaden telen” basisboek voor zaadteelt in de moestuin een leuke start. Geschreven door: o.a. Janneke Tops. Uitgegeven door: Velt en uitgeverij Jan van Arkel. Je kunt het ook vast wel lenen bij de bibliotheek